XVIII Seminarium z cyklu „Digitalizacja”

XVIII Seminarium z cyklu „Digitalizacja”
W Warszawie miało miejsce osiemnaste seminarium z cyklu „Digitalizacja” zorganizowane przez Centrum Promocji Informatyki, a prowadzone przez dra Henryka Hollendera.

Program tej edycji seminarium składał się z ośmiu wystąpień podzielonych na trzy bloki tematyczne. W pierwszym z nich dr Edyta Kotyńska przedstawiła analizę funkcjonowania polskich bibliotek cyfrowych przeprowadzoną pod kątem procesów czy też zadań, które są realizowane w przypadku takiego przedsięwzięcia oraz ich ustandaryzowania i udokumentowania. Poza wprowadzeniem teoretycznym w wystąpieniu przedstawione zostały również wyniki ankiety, którą autorka przeprowadziła wśród instytucji tworzących polskie biblioteki cyfrowe.

Następny wykład prowadzony przez dra Marka Nahotko dotyczył zasad tworzenia dobrych kolekcji i bibliotek cyfrowych. Autor przedstawił zestaw zaleceń NISO dotyczący tworzenia dobrych kolekcji cyfrowych wraz z przykładami pochodzącymi z polskich i międzynarodowych projektów. Dr Nahotko zwrócił uwagę, że zestaw złożony jest z zaleceń dotyczących kolekcji, obiektów, metadanych oraz inicjatyw i nie obejmuje wprost funkcji czy usług jakie powinna oferować biblioteka cyfrowa. Zakłada się, że jeżeli kolekcja cyfrowa będzie spełniała założenia dotyczące czterech wspomnianych obszarów, to będzie w efekcie oferowała usługi wysokiej jakości.

Trzeci wykład dotyczący kierunków rozwoju Federacji Bibliotek Cyfrowych oraz prac PCSS w projekcie SYNAT poprowadził Marcin Werla. Po krótkim wprowadzeniu do tematyki agregacji metadanych i tworzenia baz wiedzy, omówione zostały przede wszystkim wyzwania jakie związane są z automatycznym tworzeniem bazy wiedzy dotyczącej obiektów dziedzictwa kulturowego na podstawie danych agregowanych przez FBC z polskich bibliotek cyfrowych.

Pierwszą prelekcję drugiego bloku seminarium poprowadził dr Henryk Hollender. W swoim wystąpieniu zawarł on szereg ciekawych obserwacji dotyczących profilu oraz zasad gromadzenia i uzupełniania zasobów bibliotek cyfrowych. Dyskusję wywołało przedstawione przez dra Hollendera studium przypadku dotyczące dzieł Juliana Ursyna Niemcewicza dostępnych w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej. W bibliotece tej pod koniec 2011 roku była tylko jedna pozycja tego autora, wyjątkowo niereprezentatywna dla jego twórczości, podczas gdy katalog Biblioteki Śląskiej wskazywał iż w zbiorach tej instytucji znajduje się w sumie 156 dzieł tego autora. Dr Hollender zasugerował tym samym, że decydując się na udostępnienie jakiejś nietypowej czy wręcz kontrowersyjnej pozycji (np. na życzenie czytelnika), warto się zastanowić nad tym czy w bibliotece cyfrowej są też inne obiekty zapewniające niezbędny kontekst interpretacyjny. W przypadku ich braku i niemożności ich umieszczenia, warto zawrzeć choć podstawowe wskazówki dla potencjalnych czytelników w metadanych obiektu.

Następne wystąpienie dotyczyło tworzenia punktów dostępu do zasobów biblioteki cyfrowej w oparciu o różnego rodzaju taksonomie, w szczególności taksonomie dynamiczne, które przy odpowiedniej jakości schematu metadanych i samych metadanych mogą być generowane dynamicznie. Zaprezentowane zostały również różne modele wyszukiwania i przeglądania informacji. Temat ten zaprezentował dr Marcin Roszkowski.

Kolejny prelegent, dr Aleksander Radwański przedstawił swoje praktyczne doświadczenia związane z długoterminową archiwizacją danych w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich. Wystąpienie zawierało wiele cennych porad wyniesionych z wieloletniej praktyki prelegenta, takich jak np. to że najlepiej sprawdzają się pliki archiwalne o wielkości pomiędzy 800 MB i 1 GB czy to, że należy unikać takich zależności pomiędzy plikami archiwalnymi, które spowodują że uszkodzenie jednego pliku uniemożliwi dostęp do plików powiązanych. Dr Radwański zwrócił też uwagę prelegentów na Usługę Powszechnej Archiwizacji projektu PLATON jako bardzo dobre rozwiązanie dla bibliotek poszukujących wiarygodnego partnera w długoterminowym cyfrowym zabezpieczaniu zbiorów.

Przedostatnia prezentacja autorstwa dra Stanisława Skórki dotyczyła oceny jakości bibliotek cyfrowych z punktu widzenia zagadnień architektury informacji. Dr Skórka wprowadził słuchaczy w podstawowe zagadnienia związane z architekturą informacji, a następnie przedstawił wyniki testów użyteczności stron WWW trzech bibliotek cyfrowych: Polskiej Biblioteki Internetowej, Akademickiej Biblioteki Cyfrowej AGH oraz Pedagogicznej Biblioteki Cyfrowej. Ostatnia z tych bibliotek oparta jest na wersji 4.0 systemu dLibra, a wyniki badań dra Skórki są w wielu miejscach zgodne z wnioskami wyciągniętymi z głębokiej analizy logów systemu dLibra przeprowadzonej przez Agnieszkę Lewandowską i Marcina Werla w 2009 r.

Ostatni referat autorstwa Pani Grażyny Piotrowicz dotyczył kierunków rozwoju bibliotek w XXI wieku. Prelegentka położyła nacisk na rozwój wzorców i modeli otwartych, a także wzrost znaczenia technologii rozproszonych i na ewolucję biblioteki jako miejsce.

Podsumowując seminarium, można z pewnością stwierdzić iż było ono bardzo udanym wydarzeniem i liczyć na równie dobry program w następnych edycjach tej imprezy.